Giáo lý trình bày Lời Thiên Chúa. Lời Thiên Chúa chính là nội dung của giáo lý. Lời này được ghi lại trong Thánh Kinh. Do đó, Thánh Kinh là nguồn mạch chủ yếu của giáo lý. Giáo lý càng gần Thánh Kinh bao nhiêu càng phong phú và vững chắc bấy nhiêu. Trong bài này chúng ta nói tới phần “Dẫn vào Lời Chúa” và phần “Công bố Lời Chúa” trong tiết dạy giáo lý.

I - DẪN VÀO LỜI CHÚA

A. Mục đích: phần “Dẫn vào Lời Chúa” có mục đích giúp các học viên chuẩn bị tâm hồn lắng nghe Lời Chúa sắp được công bố.

B. Phương Pháp: chúng ta dùng một câu chuyện, một sự kiện, hay một biến cố liên quan tới đoạn Thánh Kinh sắp công bố, để chuẩn bị tâm hồn các học viên lắng nghe Lời Chúa.

C. Phân loại chuyện kể: chúng ta có thể phân chia chuyện kể thành bốn thể loại.

1. Chuyện Thánh Kinh

Trong Thánh Kinh Cựu và Tân ước có rất nhiều câu chuyện để dẫn vào Lời Chúa. Những chuyện này dùng để trình bày giáo lý thì rất tốt, thích hợp nhất nhờ tính chất và nội dung tôn giáo của chúng. Hơn nữa, việc chuyển từ câu chuyện sang áp dụng Lời Chúa vào đề tài giáo lý lại rất dễ dàng, tự nhiên và mạch lạc.

Ví dụ:

Cựu ước: - Chuyện Cain và Aben: Thiên Chúa thấu biết mọi sự.

                   - Noe và đại hồng thuỷ: Thiên Chúa không chấp nhận tội lỗi.

* Tân ước: - Bão táp yên lặng (Mc 4, 25-31): Chúa Giêsu quyền phép. Phải có lòng tin khi gặp thử thách.

 - Người biệt phái và người thu thuế cầu nguyện (Lc 18): Thiên Chúa nhận lời kẻ khiêm nhường.

2. Chuyện lịch sử Giáo hội và hạnh các thánh         

Đây cũng là kho tàng chứa đựng nhiều câu chuyện để trình bày các đề tài giáo lý. Tuy nhiên, cần trung thực, nên tránh những chi tiết ly kỳ, huyền thoại, phi lịch sử có thể làm hại đức tin cho trẻ sau này. Nên chọn lựa kỹ lưỡng, trình bày khéo léo và ứng dụng hợp lý.

        Ví dụ:

          - Cuộc đời Thánh Phaolô: ơn gọi làm tông đồ.

           - Cuộc đời Thánh Phanxicô Xaviê: lòng nhiệt thành yêu mến các linh hồn và mở rộng Nước Chúa.

          - Cuộc đời Thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu: tinh thần phó thác và cậy trông.

3. Chuyện ngụ ngôn, chuyện đời xưa, chuyện cổ tích

Đây là kho tàng văn hóa dân gian, qua lối nói văn chương, những câu chuyện này tiềm ẩn những bài học sâu sắc. Khi chọn những câu chuyện này, chúng ta cần hiểu rõ ý nghĩa của câu chuyện để việc dẫn vào Lời Chúa không gượng ép lạc đề.

4. Những chuyện đời thường hay thời sự

Những câu chuyện xảy ra hàng ngày, những biến cố thời sự cũng có thể dùng để dẫn vào Lời Chúa. Tuy nhiên, khi sử dụng chúng, cần hội đủ hai điều kiện:

            - Thích hợp với đoạn Lời Chúa sắp công bố.

            - Có thể chuyển mạch từ câu chuyện sang Lời Chúa cách dễ dàng, không gượng ép giả tạo.

Ví dụ: - Gương hy sinh tận tụy của một người mẹ

              - Lòng tốt của một cậu bé.

D. Nguyên tắc chọn và sử dụng chuyện kể (có bốn nguyên tắc)

            1. Lên chương trình cẩn thận

Câu chuyện được chọn phải ăn khớp với ý chính của đoạn Lời Chúa sắp công bố và bài học giáo lý.

            2. Chọn chuyện hợp với tâm lý lứa tuổi

Chúng ta có thể dùng các loại truyện trên để dẫn vào Lời Chúa, nhưng hãy chọn loại truyện nào phù hợp, dễ hiểu với từng lứa tuổi.

- Từ 4 tới 8 tuổi thích: truyện thú vật, cổ tích, thần thoại.

- Từ 9 tới 12 tuổi thích: truyện phiêu lưu viễn tưởng, anh hùng, truyền  thống.

- Từ 13 tới 18 tuổi thích: truyện dũng cảm, thiên nhiên, thời sự.

            3. Chuẩn bị kể chuyện cẩn thận

Cần đọc trước câu truyện mà chúng ta muốn sử dụng. Cố tìm cái hay, cái đẹp, ý nghĩa của câu truyện. Nếu chính chúng ta không cảm thấy hứng thú thì các học viên cũng sẽ cảm thấy như thế, nên đừng chọn.

            4. Đừng “lên lớp”: hãy kể chuyện như là truyện, đừng vội nhấn mạnh đến những điểm chính hoặc tính cách luân lý của câu truyện.

E. Nghệ thuật kể chuyện

Kể chuyện là nghệ thuật để lôi cuốn sự chú ý của người nghe vào Lời Chúa sắp công bố, để minh hoạ bài học giáo lý thêm dễ hiểu, dễ nhớ. Nó là một kỹ năng cần thiết của giáo lý viên. Vì thế, cần thiết phải nghiên cứu và sáng tạo nghệ thuật kể chuyện.

            1. Chuyện kể hay phải có các yếu tố sau đây:

a. Có nội dung hay và tính hấp dẫn: đối thoại, mô tả, gợi cảm.

b. Cảm hứng ngay từ đầu và có kết thúc linh hoạt, không dài dòng.

c. Liên quan đến người nghe: rút được bài học, dẫn đến chân lý.

2. Người kể chuyện hay và hấp dẫn cần phải:

         a. Thích câu truyện và muốn người khác nghe.

         b. Nắm vững kết cấu câu truyện.

c. Chuẩn bị truyện cách chu đáo, có thể bắt chước giọng nói, điệu bộ của nhân vật trong truyện.

d. Biết thay đổi giọng nói cho phù hợp với tình tiết, rõ ràng, nhanh, chậm, to, nhỏ, vừa.

F. Câu chuyển mạch

Câu chuyện có mục đích giúp cho người nghe chuẩn bị tâm hồn lắng nghe Lời Chúa sắp công bố. Nên từ cuối câu truyện, ta phải có một vài câu chuyển mạch để giới thiệu Lời Chúa các học viên sắp nghe.

Nội dung câu chuyển mạch bao gồm:

- Ý chính của câu truyện.

- Ý chính của đoạn Lời Chúa sắp công bố.

- Mời các học viên đứng lên lắng nghe Lời Chúa.

G. Một vài lưu ý

Câu truyện luôn là và chỉ là một phương tiện giúp các học viên chuẩn bị lắng nghe Lời Chúa và bài học giáo lý, nên:

- Cần ngắn gọn, không nên sa đà vào câu chuyện. Hãy loại bỏ các ý phụ, chọn những ý chính liên quan.

- Không giải thích, rút ra bài học từ câu chuyện. Chúng ta chỉ kể chuyện mà thôi và dùng một vài câu chuyển tiếp dẫn vào Lời Chúa các học viên sắp nghe.

 Ví dụ 1: Bài “Thiên Chúa chọn Áp-ra-ham”

           (Lời Chúa: St 12, 1-24)

          Dẫn vào Lời Chúa:

 1. Câu Chuyện : Hạnh các thánh.

            Thánh Phanxicô Paola (lễ kính ngày 2 tháng 4) từ nhỏ luôn vâng lời cha mẹ. Một hôm, khi đang cầu nguyện, mẹ Ngài nói: “Con cầu nguyện lâu rồi đấy, hãy ra ngoài giải trí đôi chút”. Ngài đáp lại : “Mẹ biết con rất thích nói chuyện với Chúa, nhưng con xin vâng lời mẹ dạy”.

2. Câu chuyển mạch.

            Các em thân mến, vâng lời cha mẹ là một điều đáng quý, nhưng vâng lời Chúa lại càng quý hơn. Lời Chúa các em sắp nghe sẽ cho các em một mẫu gương về vâng lời Thiên  Chúa. Mời các em đứng lên lắng nghe Lời Chúa.

-  Đọc Lời Chúa: St 12, 1-24

Ví dụ 2: Bài “Chúa Giêsu rất quyền phép”

        (Lời Chúa : Mt 8, 23-27)

        Dẫn vào Lời Chúa.

1. Câu chuyện: Thánh Kinh Tân ước

 Sách Tông Đồ Công Vụ kể lại rằng một hôm khi Thánh Phêrô và Thánh Gioan lên Đền thờ cầu nguyện, thì một người què từ khi lọt lòng mẹ ăn xin ở bên cửa Đền thờ đã xin các ngài bố thí. Bấy giờ Thánh Phêrô nói: “Vàng bạc thì tôi không có, nhưng tôi cho anh cái tôi đang có đây: Nhân danh Đức Kitô, người Nazareth, anh đứng dạy mà đi”. Lập tức bàn chân và xương mắt cá của anh trở nên cứng cáp. Anh đứng phắt dạy và đi lại được. Anh cũng vào Đền thờ vừa đi vừa nhảy nhót mà ca tụng Thiên Chúa  (x. Cv 3, 1-10). 

2. Câu chuyển mạch:

Các em thân mến, qua Thánh Phêrô, Chúa Giêsu phục sinh đã làm phép lạ. Ngài thật quyền phép! Khi còn sống ở trần gian Chúa Giêsu cũng đã làm phép lạ. Đoạn Lời Chúa các em sắp nghe, kể lại một trong các phép lạ Chúa đã làm, sẽ cho các em thấy Ngài rất quyền phép. Mời các em đứng dậy lắng nghe Lời Chúa.

II – CÔNG BỐ LỜI CHÚA

1. Cách công bố Lời Chúa

 Cũng như phần phụng vụ Lời Chúa trong Thánh lễ, người đọc Lời Chúa làm như sau:

             - Mở đầu bằng : “Bài trích sách. ..”

             - Đọc Lời Chúa.

             - Kết thúc bằng: “Đó là Lời Chúa”.

2. Người công bố Lời Chúa và người nghe Lời Chúa

        Chính giáo lý viên hay một học viên công bố Lời Chúa. Để việc công bố Lời Chúa được nghiêm trang và sinh hiệu quả, người công bố phải xem trước đoạn Lời Chúa. Khi công bố, người đọc đọc to tiếng, chậm rãi, rõ ràng. Giáo lý viên cho các học viên đứng nghiêm trang, yên lặng và cung kính khi nghe Lời Chúa.

3. Giá để sách Thánh Kinh

-           Nên có một giá để sách Thánh Kinh.

-           Sau khi công bố xong, quay sách Thánh Kinh hướng về các em học sinh.

-           Nên có một ngọn nến cháy sáng và một bình hoa nhỏ ở giá sách để các em ý thức sự hiện diện của Chúa nơi Lời Chúa và chính Chúa đang nói với các em.